Sector ziet pulp- en papierproductie dit jaar herstellen

Conjunctuurtrends in de papierindustrie

Volgens cijfers van Cepi, de internationale confederatie van de Europese papierindustrie, daalde de productie van papier en karton in 2023 met 13 procent. De eerste cijfers voor 2024 wijzen volgens de organisatie op een herstel van de productie en winstgevendheid in alle segmenten van de Europese pulp- en papiersector. 

Het jaar 2023 was een moeilijk jaar voor de Europese papierproductie. De daling van de productie van papier en karton in 2023 (-13%), als gevolg van de lage vraag, was nog sterker dan tijdens de coronacrisis (-4,7% in 2020). In 2023 werd bijna 74 miljoen ton papier en karton geproduceerd, in 2022 was dat nog bijna 85 miljoen ton. “Dit is een trend die niet alleen in Europa speelt, maar de wereldwijde vertraging is in de EU verergerd door relatief hoge kosten voor productie, met name energie”, duidt Cepi.

Made in Europe

Alle papier- en kartonsoorten kenden een sterke productiedaling, al zien we verschillen per categorie. De productie van verpakkingsmateriaal daalde in 2023 met 11 procent in vergelijking met 2022, terwijl hygiëne- en huishoudpapier een daling van ongeveer 4 procent registreerde. Voor grafisch papier was de krimp nog meer uitgesproken. De productie bedroeg in 2023 zo’n 16,7 miljoen ton, of 24 procent minder dan in 2022 toen meer dan 22 miljoen ton werd geproduceerd. Ook de consumptie van grafisch papier daalde in 2023 met 23,7 procent tot 13,5 miljoen ton.

De sector wist ook goed nieuws te melden. Zo haalde de pulp- en papierindustrie in 2023 een uitzonderlijke recyclagegraad van 79,3 procent. “Het blijft meer dan ooit een ‘made-in-Europe’ industrie, met 91 procent van de vezels afkomstig uit de Europese Unie. Een positieve handelsbalans voor marktpulp, geproduceerd om op de internationale markt te worden verkocht in plaats van ter plaatse te worden verwerkt, droeg hieraan bij”, duidt Cepi.

Een vroege steekproef van de bedrijfsgegevens wijst volgens de sectorfederatie op een herstel van de productie en winstgevendheid in alle segmenten van de Europese pulp- en papiersector in 2024. “Maar de positie van de industrie blijft ver verwijderd van wat het was voor de coronacrisis en de oorlog in Oekraïne”, duidt Cepi.

Productiecapaciteit reduceren

Het aangekondigde herstel van de productie gaat nog steeds gepaard met de afbouw van de productiecapaciteit. Eind augustus sloot UPM Communication Papers de krantenpapierfabriek in het Duitse Hürth. Ook een van de machines voor de productie van houtvrij papier (de PM 3) in de productievestiging Nordland Papier in Dörpen wordt eind 2024 stilgelegd. Het aantal getroffen arbeidsplaatsen bedraagt, volgens UPM, 338. “Dit leidt tot een jaarlijkse reductie van 330.000 ton krantenpapiercapaciteit en 280.000 ton capaciteit voor houtvrij papier”, bevestigt de Finse groep.

Ook in de pulpproductie grijpt UPM in. UPM Pulp beperkt de productie in de fabrieken van Kymi en Kaukas in Finland. “Wij passen onze productie aan als een normale maatregel, in lijn met markt- en kostontwikkelingen, met de nadruk op winstgevendheid”, zegt Marko Sundqvist, de vice president Pulp Operations Finland. De sluiting van de Kaukas-pulpfabriek ging in op 9 september en de sluiting van de Kymi-plant op 23 september. Naar verwachting zullen de sluitingen drie weken duren. “Tijdens een deel van de sluitingsperiode zullen onderhoudswerkzaamheden worden uitgevoerd, maar tijdelijke werkloosheid is mogelijk”, klinkt het bij UPM Pulp. De andere pulpfabrieken van UPM in het Finse Pietarsaari en in Uruguay zullen op volledige capaciteit blijven draaien. Met vier fabrieken en 1.800 werknemers is UPM Pulp wereldwijd een van de grootste pulpproducenten. De productiecapaciteit bedraagt 3,7 miljoen ton.

Respectabel verkoopvolume

Ook de familiale Duitse papierproducent Koehler Group maakte cijfers bekend over het boekjaar 2023. Naar eigen zeggen wist het bedrijf zich goed staande te houden onder ‘opmerkelijk uitdagende marktomstandigheden’ in een ‘zeer competitieve omgeving’. De bedrijfstakken Papier en Hernieuwbare Energie genereerden in het boekjaar 2023 een omzet van 1,143 miljard euro. Dat is een daling van 13 procent in vergelijking met 2022, een jaar getekend door hoge inflatie en de economische gevolgen van de Russische invasie in Oekraïne. Het verkoopvolume van Koehler Group kwam vorig jaar uit op 480.651 ton papier. “Een meer dan respectabel verkoopvolume”, duidt de papierproducent. “Tegen de achtergrond van moeilijke marktomstandigheden en lage vraag is dat zeker een goed resultaat in deze context”, zegt Kai Furler, de CEO van de groep.

Als wereldwijd opererend bedrijf met een exportaandeel van 70 procent is de Koehler Group sterk afhankelijk van regionale en mondiale economische omstandigheden. “Deze omstandigheden werden in het afgelopen boekjaar aanzienlijk beïnvloed door politieke en economische onzekerheid”, stelt het bedrijf. Vanuit een sectorperspectief had de papierindustrie het hele jaar door te maken met een te lage capaciteitsbenutting vanwege de lage vraag. Binnen de Cepi-landen is Duitsland het grootste productieland van papier en karton, goed voor een kwart van het geproduceerde volume. Duitsland wordt gevolgd door Italië (10%), Zweden (10%), Finland (8,5%) en Frankrijk (8,3%). De dalende verkoopvolumes gaan hand in hand met prijsverhogingen. Op 15 augustus voerde Koehler Paper, een onderdeel van Koehler Group, nog een prijsverhoging van 7 procent door voor bepaalde fijne papiersoorten. De producent verwijst naar de aanhoudend stijgende prijzen voor grondstoffen, vooral voor pulp.

Investeren in hernieuwbare energie

Volgens statistieken van de Duitse sectorvereniging Die Papierindustrie daalde de totale verkoop van de papierfabrieken in Duitsland in 2023 met 13,1 procent vergeleken met het voorgaande jaar. De Duitse papierindustrie exporteert het grootste deel van haar producten naar andere landen, zowel binnen als buiten Europa, en is daardoor onderhevig aan mondiale economische omstandigheden en de internationale handelspolitiek.

Een belangrijk vraagstuk voor de Europese en zeker ook Duitse papierproducenten is de energiekwestie. “In het energiesegment vertoonde de markt in het boekjaar 2023 tekenen van verlichting”, zegt Koehler Group. Zowel de elektriciteits- als de gasprijzen daalden in vergelijking met 2022, maar ze bleven boven de niveaus van voor de crisis. “Deze daling van de energieprijzen was mede te danken aan het feit dat hernieuwbare energie voor het eerst meer dan de helft van de elektriciteitsvraag in Duitsland dekte, met een aandeel van 55 procent”, stelt het bedrijf. De Koehler Group zette stappen vooruit in functie van haar 2030-belofte, waarmee het bedrijf tegen het einde van het decennium meer hernieuwbare energie wil produceren dan het nodig heeft voor zijn papierproductieactiviteiten.

"Investeren in een tweede bedrijfssector in de vorm van hernieuwbare energieproductie met de oprichting van Koehler Renewable Energy was meer dan tien jaar geleden zeker de juiste keuze”, onderstreept Kai Furler, de CEO. “Afgelopen boekjaar konden we uiteindelijk ongeveer 70 procent van de netto-elektriciteit en 60 procent van de netto-warmte die we nodig hadden voor onze papierproductie dekken met hernieuwbare energie. Gezien deze resultaten zullen we naar alle waarschijnlijkheid onze 2030-belofte kunnen nakomen.” De familiale papierproducent begon twaalf jaar geleden al met de ombouw van de energievoorziening. “Dat werpt nu zijn vruchten af”, bevestigt de CEO.

In het boekjaar 2023 investeerde de Koehler Group ongeveer 151 miljoen euro, een aanzienlijke stijging ten opzichte van het jaar daarvoor toen het investeringsbudget 66 miljoen euro bedroeg. “Deze investeringen gingen voornamelijk naar de nieuwe locatie in Willstätt, het windmolenpark in Wetzlar, bouwprojecten gerelateerd aan de decarbonisatie van de energiecentrale in Oberkirch bij het hoofdkantoor van het bedrijf, en andere investeringen in de papiersector, die vooral gericht waren op het verbeteren van de energie-efficiëntie”, aldus het bedrijf.

Familie Bosman verkoopt Grafityp aan UPM Raflatac
Het Finse UPM Raflatac, een onderdeel van UPM, heeft deze zomer het Belgische Grafityp overgenomen. Grafityp is een familiebedrijf met meer dan 50 jaar geschiedenis en een pionier in het ontwikkelen en produceren van zelfklevende grafische oplossingen. Vandaag staat het bedrijf van de familie Bosman bekend om zijn brede productportfolio, bestaande uit kleurfolies, printfolies voor grootformaat kleurprinten, laminaten en wrappingfolies voor verschillende toepassingen. Het bedrijf heeft ongeveer honderd medewerkers en beschikt over een productievestiging in Houthalen en een distributiecentrum in het Verenigd Koninkrijk. “Deze overname biedt aanzienlijke kansen om groei te versnellen en de bedrijfswaarde te vergroten door de uitbreiding van onze klantenbasis, productiecapaciteiten en innovatief productaanbod”, stelt Herman Bosman, de eigenaar van Grafityp. Hij verwacht belangrijke synergievoordelen uit het partnerschap met de Finse groep. “Deze overeenkomst versnelt onze ambitieuze groeiplannen.” Beide partijen hebben afgesproken de aankoopprijs en andere transactiegegevens niet bekend te maken.