Voedselverpakkingen blijven innoveren
Meer duurzaamheid én functionaliteit
Verpakkingen voor voeding en dranken zitten niet stil. Maar goed ook, want de eisen die eraan gesteld worden nemen toe in aantal en striktheid. Zo blijven klassieke materialen zoals papier en karton verder ontwikkelen, terwijl nieuwe soorten plastic het recycleren en hergebruiken moeten faciliteren. Uiteindelijk moeten deze materialen bijdragen tot een circulaire economie.
CIRCULAIRE VERPAKKINGEN
PLASTIC NIET WEG TE DENKEN
PAPIER EN KARTON INNOVEREN
PLANTAARDIGE VERPAKKINGEN
EUROPESE WETGEVING
SLIMME VERPAKKINGEN
STAPELEN MET PALLETIZERS
Innovaties en uitdagingen in de circulaire verpakkingskringloop
Gemiddeld genereert elke Europeaan bijna 180 kg verpakkingsafval per jaar. Voor de productie van papieren en kunststoffen voedselverpakkingen sneuvelen tal van bomen en wordt er heel wat olie gepompt. Om de afvalberg te verkleinen en de impact op het milieu te verminderen, grijpen wetgevers, producenten en consumenten steeds vaker naar duurzame oplossingen. Hoewel hiervoor al veel alternatieven beschikbaar zijn op de markt, is er nog een lange weg te gaan naar volledige circulariteit.
Hoewel België tot de Europese top behoort op het gebied van recyclage, kent de sector nog vele uitdagingen. Zo vereist elke recyclagetoepassing een aparte afvalstroom. Momenteel worden glas, papier en 15 PMD-afvalstromen succesvol verzameld voor recyclage in België. Helaas worden nog steeds veel materialen onterecht op de restafvalberg gegooid, zoals biologisch afbreekbare verpakkingen die niet correct worden gesorteerd of vuil en vochtig papier/karton dat volgens de Belgische sorteerrichtlijnen niet geschikt is voor recyclage.
Met enkel recyclage kan het duurzaamheidsideaal voor voedselverpakkingen niet bereikt worden. Er is namelijk ook nood aan minder single-use en meer herbruikbare verpakkingsoplossingen. Door verpakkingen minstens drie keer opnieuw in te zetten voor dezelfde voedseltoepassing, kan er aanzienlijk bespaard worden op kostbare grondstoffen en blijven reeds ontgonnen materialen langer in de keten circuleren. Dit vereist een grote verschuiving van de wegwerpcultuur naar hergebruik.
Lees meer over circulaire verpakkingen!
Plastic voedselverpakkingen zijn duurzamer dan vaak gedacht
De jongste jaren zijn kunststoffen op fossiele basis zodanig in een verdomhoekje gedrukt dat er een nieuwe term voor werd bedacht: 'plastic bashing'. Die afkeer om ecologische redenen zou niet geheel terecht zijn; gebaseerd op veel misverstanden die leven onder consumenten. Toch is er een algemene trend ingezet naar minder plasticgebruik, meer hergebruik en een hogere recycleerbaarheid.
Een complete plastic ban is ondenkbaar als het om voedselverpakkingen gaat. Daarover is er eensgezindheid bij de verpakkingsproducent, de fabrikant van verpakkingsmachines, de kennisinstelling, de overheidsinstantie en het sorteer- en recyclagebedrijf dat we voor dit artikel spraken. Sommigen noemen de optie less plastic zelfs onomwonden "een drama voor het milieu". Waar liggen er nog ecologische kansen en wanneer botsen we tegen de limieten aan?
Na het recyclen kan het verkregen recyclaat soms worden ingezet ter vervanging van de primaire grondstoffen. De Europese PPWR-regelgeving (Packaging and Packaging Waste Regulation), die geldt voor elk Europees land, bepaalt onder meer dat tegen 2030 alle op de markt gebrachte verpakkingen recycleerbaar moeten zijn. Sommige verpakkingen zullen daarbij een minimum percentage aan post-consumer gerecycleerd materiaal moeten bevatten. Verpakkingsproducenten zijn hier al volop mee bezig en gaan bij PE-folies zelfs tot bijna 100% recyclaat, aangevuld met nieuwe additieven.
Lees meer over plastic verpakkingen!
Industrie sleutelt voortdurend aan eigenschappen papier en karton
Te verpakken voedingsproducten stellen specifieke eisen aan hygiëne, kwaliteit en houdbaarheid, en ook in marketingtechnisch opzicht dient verpakkingsmateriaal over diverse eigenschappen te beschikken. Papier en karton worden tegenwoordig gebruikt voor primaire verpakkingen van voedingsmiddelen, dit vanwege gunstige eigenschappen als functionele veelzijdigheid en duurzaamheid, mits afkomstig van een verantwoorde bron (FSC).
Het gebrek aan waterdichtheid en vetbestendigheid kan worden gecompenseerd door aan de binnenkant een coating of laminering aan te brengen die uiteraard 'food contact approved' moet zijn. Dit verbetert de barrière-eigenschappen en maakt het tevens mogelijk de verpakking te sealen. Steeds vaker worden daarvoor biopolymeren, watergedragen dispersiecoatings of op was gebaseerde alternatieven gebruikt.
Door de verpakkingsindustrie wordt voortdurend gesleuteld aan de kwaliteit en de eigenschappen van papier en karton om deze geschikt(er) te maken als primaire verpakking. De verbeteringen zijn vooral terug te voeren op de (op)komst van innovatieve coatings die de barrière-eigenschappen verbeteren, beschikken over antimicrobiële eigenschappen en composteer- en/of recyclebaar zijn.
Lees meer over verpakkingen van papier en karton!
Groene verpakkingen: plantaardige alternatieven veroveren de markt
De wereldwijde markt voor plantaardige verpakkingen groeide in 2023 tot een waarde van 5,36 miljard dollar en zal naar verwachting met een samengesteld jaarlijks groeipercentage (CAGR) van meer dan 9% groeien tussen 2024 en 2032. Europa speelt een belangrijke rol in deze transitie. Een strenge regelgeving en een groeiende consumentenvraag naar duurzame producten stimuleren bedrijven om over te stappen op plantaardige verpakkingsalternatieven.
Een van de belangrijkste innovaties in plantaardige verpakkingen is de ontwikkeling van bioplastics uit hernieuwbare bronnen zoals maïszetmeel en suikerriet. Deze materialen bieden verbeterde duurzaamheid, hittebestendigheid en barrière-eigenschappen (het vermogen om de absorptie van licht, vocht en zuurstof te weerstaan) die essentieel zijn voor de voedselverwerkende industrie. Onderzoek aan de Universiteit van Cambridge heeft bijvoorbeeld geleid tot de productie van biologisch afbreekbare verpakkingen op basis van zeewier, die kosteneffectiever en schaalbaarder zijn dan eerdere methoden.
Daarnaast zien we dat steeds vaker nieuwe materialen zoals bagasse (een bijproduct van suikerriet) en palmbladeren worden gebruikt voor voedselverpakkingen. Deze natuurlijke materialen zijn niet alleen biologisch afbreekbaar, maar ook circulair door afvalproducten opnieuw te gebruiken. De ontwikkeling van duurzame coatings die verpakkingen water- en vetbestendig maken, geeft producenten in de voedingsindustrie meer flexibiliteit om over te stappen op plantaardige verpakkingen.
Lees meer over plantaardige verpakkingen!
Een overzicht van de Europese SUP & PPWR
De Europese Green Deal is de overkoepelende naam van een reeks wetten en initiatieven die ervoor moeten zorgen dat Europa tegen 2050 klimaatneutraal is. Een belangrijk onderdeel van dit omvangrijke pakket is het circular economy action plan. Onder deze paraplu valt een aantal concrete wetten op het gebied van verpakkingen.
De Single Use Plastic Directive (SUP) dateert uit 2019 en moet worden gezien in het licht van plasticafval in oceanen. Deze wet heeft als hoofddoel om de aanwezigheid van kunststof in de zee te verminderen. Lidstaten moeten hiervoor maatregelen treffen om het gebruik van plastic drinkbekers en voedselverpakkingen voor eenmalig gebruik drastisch terug te dringen.
Een andere belangrijke wet die op komst is, is de Packaging and Packaging Waste Regulation (PPWR). Het doel van deze wet is dat alle verpakkingen tegen 2030 recycleerbaar of herbruikbaar zijn. De PPWR gaat dus niet zoals SUP enkel over kunststofproducten, maar is van toepassing op alle mogelijke verpakkingen die op de Europese markt komen, zowel huishoudelijk als bedrijfsmatig. Er zijn een paar uitzonderingen op het vlak van medische toepassingen en gevaarlijke transportverpakkingen.
Lees meer over wetgeving omtrent verpakkingen!
Slimme verpakking waarborg voor kwaliteit en veiligheid
Gaandeweg is verpakking een krachtig marketinginstrument geworden dat de merkbekendheid een flinke boost kan geven. Van (veel) recentere datum zijn de slimme verpakkingen. Deze maken het mogelijk de houdbaarheid van voedsel te verlengen en verspilling te voorkomen. De belangstelling voor deze verpakkingen groeit dan ook gestaag. Bij dit type verpakkingen wordt een onderscheid gemaakt tussen de intelligente verpakking en de actieve verpakkingen.
Intelligente verpakkingen vervullen alle functies van een traditionele verpakking, maar verstrekt daarnaast informatie over de houdbaarheid. De verpakking is in staat productverandering te monitoren, te meten en te 'melden' zonder daarbij het voedingsmiddel zelf te beïnvloeden.
Actieve verpakkingen zijn verpakkingen met een vocht- of gasregulerende dan wel een antimicrobiële werking. Ze gaan actief een interactie aan met het product en/of de atmosfeer binnenin de verpakking, waardoor kwaliteitsverlies wordt voorkomen en de shelf life wordt verlengd.
Lees meer over slimme verpakkingen!
Sneller en efficiënter verpakkingen stapelen met palletizers
Het stapelen van verpakkingen in een vast patroon op een pallet is een repetitieve en belastende taak, ook binnen de voedingsindustrie. Palletizers maken het mogelijk om dit werk uit handen van de werknemers te nemen en het sneller en efficiënter uit te voeren. Er zijn echter heel wat types palletizers en de keuze voor een bepaalde variant hangt volledig af van de specifieke productienoden.
Er zijn grosso modo vier soorten palletizers, met elk hun eigen functies en voor- en nadelen. Ze hebben wel allemaal gemeenschappelijk dat ze aan het einde van het productieproces worden ingeschakeld, om daar reeds verpakte producten te stapelen. Let wel: dit doen ze niet per se sneller dan de mens. Sommige palletizers - zoals layer-palletizers - gaan tot 2.400 zakken per uur, wat onhaalbaar is voor een arbeider om uren aan een stuk vol te houden, maar andere types - zoals een cobot - opereren aan veel lagere snelheden. Dé grootste troef van de palletizer is dus het uitsparen van moeilijk te vinden personeel.
Het bepalen van de geschikte palletizer hangt in de eerste plaats af van het type product en de capaciteit dat de palletizer moet halen. Wanneer u een trage productielijn heeft met bv. maar één doos per minuut, heeft het geen zin om een layer-palletizer aan te schaffen. Grosso modo zijn de snellere types ook duurder. Een ander criterium is dus het type te stapelen product. Veel fabrikanten leggen zich dan ook maar toe op één bepaald type, zoals dozen. Anderen kiezen voor een bredere aanpak en richten zich ook op zakken en emmers. Uiteindelijk moet de palletizer volledig afgesteld zijn op de productie in kwestie om echt te renderen.
