Hoe kies je de juiste schroefsleutel?
Als doe-het-zelver moet je wel eens aan het een en ander sleutelen, maar welke sleutel gebruik je dan precies? Sleutels zijn er namelijk in allerlei varianten. In dit artikel overlopen we de meest courante types. We kijken hoe je ze gebruikt en waarop je moet letten. Hier vind je alles terug over de passende moeren en bouten.
Wat is een schroefsleutel?
Hoe werkt een schroefsleutel?
Een schroefsleutel bestaat meestal uit een handvat en een bek of een kop die grip krijgt op de moer of bout. De kop kan verschillen:
- Vast (zoals bij een steeksleutel)
- Verstelbaar (zoals bij een Engelse sleutel)
- Gesloten ringvormig (zoals bij een ringsleutel)
Schroefsleutels zijn meestal van gehard staal, zodat ze sterk en duurzaam zijn.
Schroefsleutels in sets
Omdat moeren en bouten verschillende maten hebben, worden schroefsleutels vaak in sets verkocht. Op de sleutel staat een getal dat de maat aangeeft.
Bij metrische bouten (zoals M6 of M8) verwijst de M-code naar de diameter van de schroefdraad, maar dit is niet altijd dezelfde maat als de sleutel die je nodig hebt. Daarom moet je altijd even passen welke sleutel past.
Soorten schroefsleutels
Steeksleutel
Een steeksleutel is het standaardgereedschap om bouten en moren los of vast te draaien. Je schuift de sleutel gewoon over de zeskantige kop.
Kies steeds de juiste maat. Probeer je met een te grote sleutel een bout of moer vast te zetten dan beschadig je de kop. Er bestaat geen vaste verhouding tussen de schroefmaat (uitgedrukt in metrische draad, dus met een M-code) en de grootte van de kop (uitgedrukt in mm). Passen is dus de boodschap.
Engelse sleutel
Steeksleutels kan je kopen in een set. Idealiter heb je een reeks van 6 tot 19 mm. Je kan ook een verstelbare steeksleutel (of engelse sleutel) is erg handig. Daarvan kan je de opening met een stelwiel aanpassen. Zo’n sleutel komt bijvoorbeeld van pas voor extra grote maten, of als je een bepaalde maat dubbel nodig hebt, om de moer vast te houden terwijl je de bout losdraait bijvoorbeeld.
Ringsleutel
De naam van de ringsleutel verraadt het al: je herkent hem aan de ring op het uiteinde van de sleutel. Die ring heeft aan de binnenzijde een 12-zijdige kop, hierdoor kan je de ring op 12 punten laten invallen op je moer of bout. Je vindt dus steeds een ideale positie waarop dat makkelijk lukt.
Dopsleutel
Een dopsleutel bestaat uit een houder en een reeks doppen. Je kiest de dop uit van het formaat dat je nodig hebt en monteert die in de houder. Een dopsleutel kan je, net als een ringsleutel, enkel gebruiken als je de dop helemaal over de bout of moer kan schuiven. Dopsleutels hebben steeds een ratelfunctie. Dat wil zeggen dat je in één richting kracht op de bout of moer uitoefent, in de andere draairichting niet.
Bougiesleutel
Een bougiesleutel is een dopsleutel met een vaste maat. Je gebruikt die bij het verwijderen of aanbrengen van bougies in een motorblok.
De sleutel heeft een zeskantige opening met een sleutelwijdte van 14, 16, 18 of 21 mm, deze laatste is het meest gangbaar bij bougies voor auto’s. Voor een grasmachine of een bromfiets gebruik je een bougiesleutel in de vorm van een pijpsleutel.
Garagisten gebruiken vaker een bougiesleutel met dop die voorzien is van een T-greep en dubbel kniegewricht. Daarmee kunnen ze moeilijk bereikbare bougie toch losschroeven.
Inbussleutel
De inbussleutel is een beetje een buitenbeentje. Hij past niet om een bout of moer, maar net in een (specifieke) schroefkop. De inbussleutel is een zeskantige staaf.
Om er tijdens het draaien kracht op te kunnen uitoefenen is de zeskantige staaf gebogen in een hoek van 90°. Of is hij voorzien van een handvat. De inbussleutel gebruik je vaak bij het monteren van meubels.
Klik- of klokmomentsleutel
Dit is een sleutel waarmee je bouten en moeren met een nauwkeurige kracht aandraait.
- Klikmomentsleutel: Je stelt vooraf de gewenste kracht in en hoort een klik als je die bereikt.
- Klokmomentsleutel: Heeft een meetklok waarop je ziet hoeveel kracht je zet.
Dit type sleutel wordt veel gebruikt bij auto's en machines, waar bouten met een exacte kracht moeten worden vastgedraaid.
Te vast?
Zit je bout of je moer te vast? Denk dan aan deze tips:
- Hoe langer de hefboom, hoe meer de kracht vergroot wordt. Zet de kracht dus op het einde van het handvat.
- Gebruik kruipolie: Zit een moer vast? Spuit wat kruipolie op de schroefdraad en wacht een paar minuten. Dit maakt losdraaien makkelijker.
- Soms helpt het om vastzittende schroeven eerst wat harder aan te spannen. Dit kan roestverbindingen lossen, of obstruerende deeltjes verplaatsen.
- Kies de juiste sleutelmaat: Een sleutel die niet goed past, kan de moer of bout beschadigen en rond maken. Gebruik altijd de juiste maat voor de beste grip.
