Boekenmarkt: kwaliteitsproducten, zware concurrentie

Drukkerij Delabie realiseert de helft van de omzet met boeken

In de internationale boekenmarkt, waar de concurrentie hard is, weet drukkerij Delabie uit Moeskroen zich al jaren staande te houden met vakmanschap en de juiste investeringen. De familiale onderneming produceert jaarlijks zo’n 15 miljoen boeken en doet dat met een up-to-date machinepark, doorgedreven automatisering en een neus voor kwaliteit. Een portret.

Stripverhalen spreken nog steeds tot de verbeelding. Dat bewezen ook De Indrukmakers op het boekenevenement Boektopia in Kortrijk. De printpromocampagne van Febelgra pakte er uit met een primeur. Nog vóór het nieuwe Suske en Wiske-album ‘Het Geweven Geheim’ in de winkels lag, drukten ze de cover en eerste pagina’s live op de beurs. De actie liep in samenwerking met Standaard Uitgeverij. “Elke bezoeker kon zijn exemplaar eenvoudig personaliseren met naam en foto – een unieke herinnering die de veelzijdigheid van print toont”, stelt Kelly De Meuter, verantwoordelijk voor marketing en communicatie bij Febelgra.

Voor de printopstelling en personalisatietechnologie werd er samengewerkt met Canon, Dataline, Enfocus en Igepa. “De printer werd bediend door leerlingen van Don Bosco Sint-Denijs-Westrem. Zo betrekken we jong talent rechtstreeks bij deze publieksactie en tonen we dat de grafische sector ook voor de volgende generatie boeiend, creatief en innovatief is”, aldus De Meuter. Tijdens de actie op Boektopia werden meer dan 8.500 strips gedrukt. Boektopia kende trouwens een recordeditie met 61.450 bezoekers en 138.000 verkochte boeken.

Gekartonneerde boeken

Een bekende Belgische speler in de internationale boekenmarkt is de familiale drukkerij Delabie in Moeskroen. De moderne vellen- en rotatiedrukkerij met interne afwerkingsmogelijkheden en een eigen boekbinderij stelt 145 mensen tewerk en realiseert een omzet van 29 miljoen euro. Op jaarbasis produceert Delabie ongeveer 15 miljoen boeken. Geniet, gelijmd of genaaid, met soft- of hardcover. De specialiteit van het huis zijn fraai uitgegeven gekartonneerde boeken.

“Boeken zijn goed voor de helft van onze omzet, daarnaast produceren we commercieel drukwerk zoals magazines, folders en flyers, maar ook placemats bijvoorbeeld”, vertelt Nele Vergote, de gedelegeerd bestuurder van Delabie. “De boekenmarkt is stabieler dan de commerciële druk, maar het is ook geen groeimarkt.” Delabie produceert bekende reeksen zoals De Smurfen, Bollie & Billie, XIII, Guust Flater, Michel Vaillant enzovoort.

De drukkerij beschikt over twee 16-pagina-rotatiepersen, twee 8-kleuren-vellenpersen en twee 5-kleuren-vellenpersen. Er wordt constant geïnvesteerd in het productiepark. “Je moet blijven investeren om de productie te optimaliseren”, zegt Johan Haghebaert, commercieel directeur bij Delabie. De meest recente vellenpers werd in 2023 geïnstalleerd: een Heidelberg XL106-L 5-kleurenpers met lakunit. Voor de interne afwerkingsactiviteiten staan er bij Delabie 13 vouwmachines, twee nietmachines, drie naaimachines en twee bindstraten.

Vorig jaar werd geïnvesteerd in een nieuwe Meccanotecnica-naaimachine. De Uniplex Aster Pro kan tot 16 katernen naaien. Het palletiseren gebeurt volledig automatisch. “Dit jaar hebben we twee nieuwe kaftmachines gekocht voor de productie van de gekartonneerde covers”, stelt Nele Vergote. De Kolbus-machines zijn uitgerust met een cobot voor het stapelen van de afgewerkte covers. Alles onder één dak is de filosofie van Delabie. En op het dak liggen 11.000 m² zonnepanelen, goed voor 1.500 MWh per jaar.

Internationale concurrentie

De meeste boekenuitgevers verdelen hun opdrachten over verschillende drukkerijen. “We werken met mooie producten, maar het is een harde markt”, weet Haghebaert. “Het zijn goede onderhandelaars die de internationale prijzen zeer goed kennen.” De internationale markt is voor Delabie cruciaal. Ongeveer 80 procent van de omzet komt van de export naar quasi alle Europese landen, tot in Canada toe. Voor het boekensegment loopt de exportquote op tot 90 procent.

Om concurrentieel te blijven, investeert het bedrijf in automatisatie en worden de kosten geoptimaliseerd. Kwaliteit, flexibiliteit en leveringsbetrouwbaarheid moeten het verschil maken. “De laatste jaren stellen we vast dat het steeds moeilijker wordt om te concurreren met het buitenland. Met onze automatische loonindex wordt alles duurder. Niet alleen de loonkosten maar ook de onderhoudscontracten van de machines, de verzekeringen, alles volgt de spiraal van de hogere prijzen. En dan zwijgen we nog over onze hoge energiekosten”, legt Nele Vergote uit.

De gemiddelde boekenoplage bij Delabie schommelt rond de 10.000 exemplaren. “Een nieuwe trend is dat de levertermijnen korter worden omdat de uitgeverijen willen besparen op hun voorraadkosten”, zegt Vergote. “Elke dag dat een boek in een magazijn ligt, kost geld. Uitgeverijen willen die termijn zo kort mogelijk houden, waardoor wij nog sneller moeten kunnen leveren. Er wordt meer just-in-time gewerkt.”

Ook bij nieuwe titels worden de startoplages nu voorzichtig bepaald. “En als een titel goed loopt, wordt er dan wel bijgedrukt. Dat is een vorm van modern voorraadbeheer”, stelt Johan Haghebaert. “De terugkerende opstartkosten nemen ze er graag bij.”

Digitale druk is nog geen thema bij Delabie. “We volgen de technologie op de voet maar de uitgeverijen zijn geen vragende partij omdat de printkwaliteit nog altijd niet kan tippen aan offset”, vertelt Haghebaert. “Ze zijn daar heel duidelijk in. Uitgevers betalen zelfs liever iets meer om ook kleinere oplages in offset te drukken. Of ze trekken de oplage op zodat ze het juiste kwaliteitsniveau hebben. Wij drukken voornamelijk stripboeken in full colour en omwille van de kwaliteit wordt er voor offset gekozen. Ook de auteurs, die vaak aan de pers de goed voor druk geven, houden vast aan offset.”

Boekensector: “Hogere btw is een aanslag op leesvaardigheid”
In de aanloop naar de begrotingsgesprekken trok de Belgische boekensector aan de alarmbel over een mogelijke btw-verhoging op boeken van 6% naar 9%. In een open brief aan de premier, ministers en partijvoorzitters pleitten uitgevers, auteurs en boekhandels voor het behoud van het huidige tarief. Volgens hen ondermijnt een btw-verhoging niet alleen de leesvaardigheid, maar ook de kenniseconomie en de werkgelegenheid. “Wie zegt te investeren in kennis en gelijke kansen, kan boeken niet duurder maken”, klinkt het.
Volgens de sector zou de maatregel jaarlijks amper 21 miljoen euro opbrengen (13 miljoen voor de Nederlandstalige markt en 8 miljoen voor de Franstalige), maar leiden tot 9 procent minder boekenverkoop, omgerekend zo’n 2,2 miljoen minder verkochte boeken en een verlies van honderden jobs. “In een ecosysteem dat nu al zwaar onder druk staat door stijgende kosten en buitenlandse concurrentie.”
De Belgische boekensector verwijst naar buitenlandse voorbeelden zoals Ierland en Denemarken, waar de btw op boeken net werd afgeschaft wegens negatieve maatschappelijke impact. De brief roept de Belgische overheid op om lezen fiscaal te ondersteunen in plaats van te ontmoedigen. De sector wijst op de Europese richtlijn die een btw-verlaging tot nul procent op boeken toelaat, en vraagt om dat voorbeeld te volgen: “Investeer in leeskracht, niet in belastingdruk.”