“3D-printen is een groeimarkt die we niet willen laten liggen”

Van prototyping tot serieproductie

3D-printen, ook bekend als additive manufacturing, manifesteert zich meer en meer als een mature productietechnologie. Wat ooit begon als een handige tool voor snelle prototyping, is vandaag een betrouwbare pijler geworden in sectoren waar maatwerk, snelheid en precisie essentieel zijn. Of het nu gaat om medische implantaten, luchtvaartonderdelen of consumententoepassingen: additive manufacturing is een deel van de oplossing.

De notering van de Leuvense 3D-printingspecialist Materialise op de Brusselse beurs ging niet onopgemerkt voorbij. Het technologiebedrijf, opgericht in 1990 door Fried Vancraen en Hilde Ingelaere, is uitgegroeid tot een wereldwijde speler in medische en industriële 3D-toepassingen en 3D-printsoftware. In 2024 printte het beursgenoteerde bedrijf meer dan 2,1 miljoen onderdelen. De medische toepassingen van het bedrijf bereikten wereldwijd meer dan 60.000 patiënten. Materialise telt meer dan 2.500 medewerkers in 21 landen en wil de 3D-printingtechnologie nu ook inzetten voor de boomende defensie-industrie. “Waar 3D-printen vroeger vooral werd ingezet voor prototyping, wordt de technologie vandaag steeds vaker gebruikt voor de serieproductie van eindonderdelen – ook in sterk gereguleerde, veeleisende sectoren zoals gezondheidszorg, lucht- en ruimtevaart en defensie”, stelt Materialise.

Industriële hightech

Als we het over 3D-printen hebben, gaat het vaak over industriële hightech. Zo vond van 18 tot en met 21 november in Frankfurt de tiende editie plaats van Formnext, de internationale vakbeurs voor Additive Manufacturing (AM). Meer dan 800 exposanten waren present. De nadruk lag dit jaar niet alleen op technologie, maar ook op praktische meerwaarde. “De exposanten demonstreerden via concrete real-life toepassingen hoe AM kan bijdragen tot productontwikkeling, optimalisatie van bestaande producten of efficiëntere productieprocessen”, stelt beursorganisator Mesago Messe Frankfurt. De vakbeurs ontving meer dan 38.000 bezoekers. Volgend jaar vindt Formnext plaats van 17 tot 20 november.

Aan het andere uiteinde van het spectrum vinden we de zogenaamde huis-, tuin- en keukentoepassingen, een markt die in België nog volop in ontwikkeling is. Despec, een internationale groothandel in onder meer printersupplies, stapte twee jaar geleden in 3D-printing. “Zoals elk gezond bedrijf zijn we constant op zoek naar nieuwe opportuniteiten”, zegt Gilles Cattoir, specialist 3D-printing bij Despec. Cattoir is net terug van een bezoek aan Formnext in Frankfurt. “3D-printen was voor ons vrij onbekend terrein, maar het is een groeimarkt die we niet willen laten liggen.”

Printers en filamenten

Voor een groothandel zit er namelijk recurrente business in: je verkoopt printers en een assortiment filamenten. Hoe meer de eindklanten printen, hoe meer verbruiksmaterialen er over de toonbank gaan. De winstmarge voor de resellers zit ook in de verkoop van de filamenten. Bij Despec zaten er begin dit jaar zo’n 300 soorten filamenten in het aanbod. Vandaag gaat het om meer dan duizend variaties. “Hoe meer soorten we opnemen in ons gamma, hoe meer er verkocht wordt’, stelt Cattoir.

Despec, een onderdeel van de Duitse UFP Group, verdeelt 3D-printermerken zoals Creality, Anycubic, Flashforge en Dremel Digilab. “De Nederlandse markt groeit momenteel het snelst. In België is er sprake van een voorzichtige groei en in Frankrijk zijn we kleine stappen aan het zetten”, vertelt Cattoir. De 3D-printtechnologie wordt in Nederland op school aangeleerd, bekende youtubers gaan in hun veelbekeken vlogs aan de slag met 3D-printers. Dat helpt om de drempel te verlagen. “In Nederland zie je ook veel handelaars die gespecialiseerd zijn in de materie en printers, filamenten en accessoires verkopen. Ook shops die 3D-printen voor hun klanten zijn er actief”, zegt Cattoir. Voor 2026 verwacht hij een verdubbeling van de omzet voor 3D-printing in Nederland. In België is het 3D-printen nog niet zo ingeburgerd. “De markt is hier aan het komen. In vergelijking met vorig jaar is onze omzet in dit segment maal drie gegaan.”

Prothese en implantaten

Gilles Cattoir ziet mogelijkheden voor copycenters en printproductiebedrijven om te 3D-printen op aanvraag. “Het is een vorm van diversificatie met extra toegevoegde waarde. Klanten komen met een kapot onderdeel naar de winkel, dat wordt gescand en op basis van de scandata kan een exacte kopie ge-3D-print worden.” De sector die de 3D-printtechnologie het snelst zal adapteren is volgens Cattoir de tandheelkunde. “Protheses en implantaten kunnen op maat van de patiënt geprint worden.” De medische sector loopt voorop als het over 3D-printen gaat, al bedient Despec deze specifieke markt nog niet.

“De toenemende vraag naar maatwerk, vooral in de medische sector, maakt van 3D-printen een cruciale motor voor toegankelijke, efficiënte en betaalbare gepersonaliseerde zorg”, stellen ze bij Materialise. Een andere prominente speler in deze wereld is HP. Tijdens de AOPA National Assembly in Orlando (VS) presenteerde het technologiebedrijf eerder dit jaar een reeks innovatieve orthopedische casestudies. In samenwerking met de Limb Kind Foundation werkte HP Additive Manufacturing Solutions aan een humanitair project in Kenia. In een pilot werden vijf op maat gemaakte protheses geleverd aan jonge patiënten met behulp van een volledig digitale workflow.

Het project begon met 3D-scans van ledematen op locatie in een ziekenhuis in Kenia. Deze gegevens werden digitaal doorgestuurd naar klinische en ontwerpteams in de VS, die vervolgens met HP's Multi Jet Fusion-technologie prothesesokken 3D-printten. De eindproducten werden binnen twee dagen terug naar Kenia verzonden, wat sneller is dan met traditionele productiemethoden. “In regio's waar het aanmeten van een prothese jaren kan duren, biedt deze aanpak een schaalbaar, snel en betaalbaar zorgmodel”, stelt HP.

In tegenstelling tot traditionele productiemethoden, die arbeidsintensief en minder efficiënt zijn, biedt de Multi Jet Fusion-technologie snelheid en consistentie binnen een geoptimaliseerd proces. “Dankzij de hoge precisie, herhaalbaarheid en het minimale materiaalverlies verkort deze technologie aanzienlijk de tijd van scan tot sok. Het ontwerp is bovendien flexibel genoeg om lichtere, beter ademende hulpmiddelen te maken, wat cruciaal is wanneer er met kinderen wordt gewerkt”, aldus HP.